Life On Enlli | Steeped In Over 2000 Years Worth Of History

Dilynwch ôl troed pererinion, môr-ladron, pysgotwyr a ffermwyr.

Wrth droedio Ynys Enlli rydych yn dilyn ôl troed y pererinion, y môr ladron a chenedlaethau o deuluoedd sydd wedi gweithio’r tir a’r môr. Mi welwch gyfoeth o adar a morloi llwyd yng ngogoniant eu cynefin. Dyma ynys sydd yn bell o brysurdeb y byd, lle mae hanes ysbrydol a chrefyddol, treftadaeth a bywyd gwyllt yn agosach atom nac yn unlle.

Five people, including a child, stand in front of a stone building with solar panels and an off-road vehicle on grass, capturing a glimpse of life on Enlli.

Nid oedd gweithio mewn swyddfa o 9-5 yn addas i mi. Mae gweithio ar Enlli yn fywyd prysur, mae'r gwaith yn ddiddiwedd, ond mae gallu rhoi fy egni tuag at amddiffyn a gwella rhywle mor arbennig ag Enlli yn fraint.

Mari Huws Jones
Warden

Heddiw, mae Enlli dal yn ynys fyw ag yn ynys waith. Mae ganddi gymuned dymhorol o 12 sydd yn gweithio’r tir a’r môr; yn croesawu ymwelwyr ac yn gwarchod ei threftadaeth a’i bywyd gwyllt. Mae’r dyddiau yn Enlli yn cael ei ddylanwadu yn gryf gen yr gwynt, glaw, haul a’r llanw, gyda cynlluniau yn newid llaw yn llaw efo’r elfennau naturiol mewn ffordd sy’n dod a ni yn ol at ein coed.

Dyma Noddfa Awyr Dywyll cyntaf Ewrop ag yn mae’r ynys yn Warchodfa Natur Genedlaethol ag yn Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig. Mae rhywbeth ar Enlli i bawb!

Several seals are resting on seaweed-covered rocks near the shore, partially submerged in shallow water during daylight, offering a glimpse into life on Enlli.

Bywyd Gwyllt

Bywyd gwyllt Enlli

Mae’r tir a’r môr o amgylch Enlli yn ffynnu gyda bywyd gwyllt.

Diolch i genedlaethau o bysgota cimychiaid a chrancod cynaliadwy, mae’r dyfroedd oddi ar Enlli yn llawn bywyd ac yn lle pwysig i Ddolffiniaid Risso, Llamhidydd a Morloi Llwyd.

Mae’r ynys yn lle pwysig iawn i’r Aderyn Drycin Manaw, ac yn bellach yn gartref i dros 30,000 o barau o’r adar môr anhygoel hyn. Mae’r Ddrycin Manaw yn dychwelyd bob blwyddyn i’r un twyni tanddaearol ac aderyn partner ar ôl gaeafu oddi ar Dde America.

Dysgwch mwy

A small rural village with stone buildings and green fields, seen from above, with yellow flowers in the foreground and sheep grazing in the distance—a tranquil scene reflecting the stewardship of Ymddiriedolaeth Ynys Enlli.

Olion yr abaty yn nant

Yr ynys o 20,000 o seintiau

Cristnogaeth Geltaidd yn dyddio’n ôl i’r 6ed ganrif

Dewch o hyd i olion abaty’r Canoniaid Awstinaidd o’r 13eg ganrif, gan ddilyn ôl troed rhai o’r Celtiaid sefydlog o’r chweched ganrif.

Dysgwch mwy

An older man in a green vest and hat stands with his arm around an older woman in a blue patterned dress; both are looking at the camera, capturing a warm moment of life on Enlli outside near a window.

Rydw i wedi bod yn ymweld ag Enlli ers 1973, roedd fy nhad yn bysgotwr rhan-amser a oedd yn arfer rhoi ei botiau ar ochr dir mawr y Swnt, yn pysgota o Borth Meudwy. Rwyf wedi dal y denantiaeth ar gyfer Cwrt ers bron i 30 mlynedd ac wedi bod yn denant ffermio Enlli am y 18 mlynedd diwethaf. Mae'n lle gwych ac mae ein hwyrion yn tyfu i'w fwynhau a'i werthfawrogi gymaint â ni, ac rwy'n gobeithio y byddan nhw'n cael y cyfle i fod yn rhan o'i ddyfodol.

Gareth Roberts
Ffarmwr a Pysgotwr

A cluttered, dimly lit room with fishing gear, buoys, nets, ropes, and miscellaneous items scattered across the floor and against a stone wall reflects the rugged simplicity of life on Enlli.

Hanes

Ynys a 2000 mlynedd o hanes pobl

Ers yr 2il ganrif CC bu arwyddion o bobl yn byw ac yn defnyddio Enlli fel lle allweddol yn eu bywydau. Darganfyddwch straeon y pererinion, môr-ladron, pysgotwyr, ffermwyr a’r artistiaid sydd wedi galw Enlli yn gartref.

Dysgwch mwy

A brown calf lies in tall grass in a field, with several cows grazing in the background and a red-and-white lighthouse visible on the horizon—a peaceful glimpse of life on Enlli.

Gwartheg enlli gan Emyr Owen

Gweithio'r tir

Ffermio cadwraethol ar waith

Mae dros 200 o ddefaid a buches fechan o 20-30 o Wartheg Duon Cymreig yn helpu i gynnal a rheoli’r tir ar Enlli ar gyfer yr ystod eang o blanhigion a bywyd gwyllt sy’n ffynnu yn ei gaeau, helyg a rhostir.

Darllen mwy

Lle nesaf?